Sleutelbegrippen gedragsverandering

Wat is gedrag?

Steeds meer bedrijven, opleidingen en (overheids)instanties geven aandacht aan duurzame gedragsverandering. Men gebruikt wetenschappelijke gedragsinzichten bij het maken en uitvoeren van beleid en streeft naar meer efficiënte en effectieve interventies. In de media lees je ook steeds meer over gedragsverandering. Maar wat is gedrag eigenlijk?

Onder gedrag verstaan we alles wat iemand doet, de acties die iemand uitvoert, de handelingen en bewegingen. Hieronder valt ook alles wat iemand zegt; dat is namelijk het gevolg van bewegingen van onze stembanden. Sommige wetenschappers beschouwen denken en voelen ook als gedrag. Men maakt daarbij een onderscheid tussen gedrag aan de buitenkant en gedrag aan de binnenkant. Gedrag aan de buitenkant is te zien door anderen. Gedrag aan de binnenkant is niet waar te nemen door een ander. Het zijn de reacties die binnenin plaatsvinden, zoals de emoties die je ervaart en de gedachten die je hebt.

Wat is gedragsverandering?

Hebben we het over gedragsverandering, dan gaat het over het veranderen van datgene dat je doet, denkt of voelt. Normaliter wordt er bij gedragsverandering gemikt op datgene dat iemand doet, omdat denken en voelen lastig te beïnvloeden zijn. Ik kan namelijk wel zien wat je doet, maar niet direct zien wat je voelt of denkt. Dat maakt het lastig om op te merken of er echt iets verandert. We spreken van gedragsverandering als er structureel iets verandert in de manier van doen van iemand. Iemand gedraagt zich assertiever, vriendelijker, iemand is minder gaan roken, meer gaan sporten, beleefder geworden of minder brutaal.

Eigenaarschap en eigen regie

Eigenaarschap is jezelf ergens over ontfermen en daarbij de volle verantwoordelijkheid nemen. Zoals een vader of moeder zich kan ontfermen over een baby. Mensen kunnen zich ook ontfermen over hun eigen veiligheid, gezondheid en vitaliteit.

Eigen regie is het vermogen van mensen om te handelen naar de verantwoordelijkheid die zij voelen. Het vermogen om zelf te bepalen hoe hij/zij het eigen leven inricht en het vermogen daar moeite voor te doen.

Persoonlijk leiderschap en zelfmanagement

Iemand met veel persoonlijk leiderschap is in staat om in het moment op een manier te reageren die het beste past. Dat vraagt zelfbewustzijn, zelfobservatie, zelfmotivatie en zelfmanagement. Door zelfobservatie en zelfmotivatie kom je in contact met wat je echt belangrijk vindt. Een bepaalde kijk op het leven, een baan, een vorm van collegialiteit, etc.

Bij zelfmanagement ga je dit verwezenlijken. Het is het vermogen om te realiseren wat je belangrijk vindt. Je zet de stap van willen naar doen. Dat vereist een aantal basistechnieken, zoals rekening houden met je eigen sterke en zwakke kanten.

Samen veranderen

Samen aandacht geven aan eigenaarschap, eigen regie, persoonlijk leiderschap, zelfmanagement en gedragsverandering werkt meestal beter. Door elkaar te steunen. Samen veranderen kan bijvoorbeeld als team met de leidinggevende of met collega’s onderling. Samen veranderen kan ook thuis met je partner en vrienden. Het kan ook met een professionele coach of in een online community.